Van een afstandje lijkt voor ons het Koreaanse schrift, het Hangeul, op het Chinese (Han in het Koreaans). De verschillen zijn echter gigantisch. In het Chinese schrift stelt ieder pictogram een begrip voor, terwijl in het Koreaanse schrift ieder pictogram correspondeert met een lettergreep. Ieder Koreaans pictogram is op een precieze manier opgebouwd uit de tekens voor de letters (jamo) in de lettergreep. In ieder pictogram zijn de afzonderlijke letters (twee of drie) duidelijk te herkennen. Ze zijn zo gerangschikt dat ze zo goed mogelijk een vierkantje opvullen. De eerste letter staat links, boven of linksboven, de laatste letter staat rechts of onder. Het Koreaanse alfabet kent 24 letters plus een aantal varianten. Er zijn honderden lettergrepen en dus ook honderden pictogrammen. Woorden en zinnen worden gevormd door, net als bij ons, de lettergrepen van links naar rechts achter elkaar te zetten. De regels worden ook als bij ons van boven naar beneden aan elkaar geplakt. Vroeger liepen de woorden en de zinnen van boven naar beneden en de regels stonden van rechts naar links naast elkaar.
Ons schrift is niet ontwikkelt door een persoon maar heeft een ontstaansgeschiedenis van 'n paar duizend jaar. Het Hangeul is een uitvinding van één persoon, van de 15de eeuwse koning en geleerde Se-Jong (1397-1450). Als je bedenkt dat er in zijn tijd in Korea nog geen westerse invloeden waren en dat de buren van Korea (China en Japan) geen lettertekenschrift hadden dan besef je hou geniaal deze Se-Jong was. De 23ste tul is naar hem genoemd.
In zijn zuivere vorm wordt het Hangeul gebruikt in Noord-Korea. Hoewel men in Zuid-Korea steeds meer naar zuiverheid streeft, wordt het Hangeul daar nog gemengd met Chinese pictogrammen.
In 2000 is er een gestandaardiseerde manier (Revised Romanization) vastgesteld om het Koreaanse alfabet om te schrijven in ons westers schrift. De oudere transcripties (zoals die van McCune & Reischauer uit 1937) bevatten tekens (apostroffen, superscripts, e.d.) die lastig in te voeren zijn in computers. De nieuwe transcriptie ligt echter niet voor alle letters echt voor de hand. De uitspraak van sommige letters hangt bijvoorbeeld af van de positie in het woord, sommige klanken kennen wij niet en de intensiteit waarmee sommige medeklinkers uitgesproken worden bepaalt de betekenis van het woord (in McC& R onderscheidt men drie intensiteiten, aangegeven met apostroffen, in RR is dat gereduceerd tot twee. Men heeft men bijvoorbeeld een `p', maar ook een `pp'). Verder heeft men voor het standaardiseren een soort `gemiddelde' Europese uitspraak genomen. Je kunt dus niet zeggen dat je een Koreaans woord op z'n Engels of op z'n Duits moet uitspreken als het op de gestandaardiseerde manier in ons alfabet is opgeschreven. (Ik heb de indruk dat de Engelse uitspraak regels tot de beste uitspraak leiden.) Om deze redenen wijken sommige auteurs af van de standaard. Ze hopen door hun eigen transcriptie de lezer de correcte uitspraak te suggereren. Het resultaat is dat je hetzelfde woord op verschillende plaatsen verschillend geschreven kunt vinden. Als je er daardoor helemaal niet meer uit kunt komen dan is het beste advies om het woord te raadplegen in het Hangeul ;-) .
Hieronder de uitspraak van de Koreaanse letters met telkens een `Nederlands' woord ((E) indien Engels) als voorbeeld (de beoogde letter is vet en onderstreept) (zie ook
Dubbele letters van medeklinkers (als pp, kk, tt) worden `explosiever' uitgesproken. Van sommige letters kan de uitspraak afhangen van de positie in het woord. De subtiele verschillen tussen sommige klanken schijnt te vervagen in het moderne Koreaans.1
| Hangeul | RR | uitspraak | uitzondering |
|---|---|---|---|
| ᄀ | g | goal (E) | |
| ᄀ ᄁ | k | kool | |
| ᄂ | n | man | |
| ᄃ | d | dag | |
| ᄃ ᄄ | t | tot | |
| ᄅ | l,r | bal | tussen `el' en `er' (1-ste letter) |
| ᄆ | m | man | |
| ᄇ | b | boot | |
| ᄇ ᄈ | p | pan | |
| ᄉ | s | sul | China (voor een `ie') |
| ᄋ | ng | jong | |
| ᄌ | j | bagage (John (E)) | |
| ᄎ | ch | tsjielp (chips (E)) | |
| ᄒ | h | hoed of goed (zachte `gé') | |
| y | jong | Y is in het Hangeul een kleine streepje | |
| ᅡ | a | bar | |
| ᅢ | ae | bed | |
| ᅥ | eo | pot | |
| ᅦ | e | bokkiebéh (la tête (Frans)) | |
| ᅩ | o | boot | |
| ᅮ | u | goed | |
| ᅳ | eu | `oe' met de mond in een grijns | klinkt soms als een donkere 'eu' |
| ᅩ ᅮ ᅳ | w | wel | er is geen aparte letter `w' in Hangeul |
| ᅬ | oe | geur | modern: wie |
| ᅱ | wi | guur | modern: wie |
| ᅴ | ui | wie | |
| ᅵ | i | zien |
De a als in kamer, de i als in pit en de e als in zee komen niet voor in het Koreaans.
De officiële transcriptie (RR) voor bijvoorbeeld `Taekwon-do' is `Taegwondo' (het streepje tussen `Taekwon' en `do' is overigens de typische (officiële) ITF schrijfwijze. De WTF schrijft `Taekwondo') en voor `Taekyon' is dat `Taekgyeon'. Waarom Taegwondo en niet Taegweondo kan je hieronder lezen.
Dit adres geeft een heldere inleiding (modern) Koreaans:
langintro.com/kintro/index.htm.
Wil je alleen Hangeul leren dan kun je daar ook
terecht. Je kunt ook gelijk doorklikken naar
langintro.com/kintro/first.htm.
| 태권도 |
 |
In het woord 태권도 [taegwondo], Taekwon-do dus (tussen [ ] haakjes staat RR Hangeul), kan je de lettergrepen
태 [tae], 권 [gwon], en 도 [do]
herkennen en die zijn opgebouwd uit de jamo's (Koreaanse letters)
ᄐ [t], ᅢ [ae], (= 태 [tae])
ᄀ [k,g], ᅮ
[u], ᅥ [eo], ᄂ [n],
(= 권 [gweon])
en
ᄃ [d,t],
ᅩ [o] (= 도 [do]), respectievelijk.
Er is geen aparte jamo voor een `w'. De `w' wordt aangegeven met een 'oo' [o], een 'oe' [u] en soms een `eu' [eu], net zoals in romaanse talen (denk aan `qua' en `quantum'). De combinatie ᅯ van ᅮ [u] en ᅥ [eo] wordt in het RR als `wo' aangegeven en niet als `weo' (of als `ueo'). De `eu' ᅬ [oe] (van leuk) is een ook een combinatie, van ᅩ [o] en ᅵ [i]. Dit verklaart waarom de jongere Koreanen deze letter ᅬ [oe] uitspreken als `wie'. De jamo ᅢ [ae] is overigens ook een samengestelde letter: ᅡ [a] en ᅵ [i]. Net zoiets als bij ons de 'oe' en de `eu'. Bij de introductie van het Hangeul in de 15de eeuw sprak men ᅢ waarschijnlijk uit als `ai' (in aijaijai), maar is de uitspraak in de loop der tijd verschoven naar [ae]. In sommige dialecten zit de uitspraak wel nog dicht bij de originele. Bij ons is op zo'n zelfde manier het verschil tussen `ij' en `ei' verloren gegaan, maar is dat wel nog terug te vinden in dialecten.
Het woord 택견 [taekgyeon], Taekyon dus, bestaat uit de lettergrepen
택 [taek] en 견 [gyeon]
en die zijn weer opgebouwd uit de letters
ᄐ [t], ᅢ [ae], ᄀ [k,g] (= 택 [taek]),
ᄀ [k,g], ᅧ [yeo], ᄂ [n] (= 견 [gyeon]).
De jamo ᅧ [yeo] laat zien dat de `j' [y] in het Hangeul een aparte rol speelt. Oorspronkelijk was de `j' [y] een punt, maar die is tot een streepje geworden dat vast zit aan de volgende letter voor een klinker, in dit geval de ᅥ [eo]. Is de volgende letter horizontaal, als ᅮ [u], dan is het streepje verticaal, als in ᅲ [yu] (joepie): met twee streepjes aan een horizontale of aan een verticale streep staat er een 'j' voor de letter, bv. ᅤ [yae]
Er zijn lijsten met alle Hangeul lettergrepen en met alle jamo. Op deze specifieke lijsten staat bij iedere lettergreep en iedere letter een nummer, de zogenaamde unicode, in dit geval een nummer van 2 bytes (16 bits, 4 digits in het 16-tallig systeem).
We hebben verschillende type letters (fontsen). De letters in verschillende fonsten betekenen hetzelfde, maar zien er anders uit. Bijvoorbeeld
Taekwondo vereniging Taekyon Houten
Taekwondo vereniging Taekyon Houten
Taekwondo vereniging Taekyon Houten
Hetzelfde geldt voor het Hangeul. Bijvoorbeeld
태권도 vereniging 택견 Houten
태권도 vereniging 택견 Houten
태권도 vereniging 택견 Houten
Taekwon-do geschreven zoals in de laatste regel (in het Hangeul fonts GungsuhChe) vinden we op de rug van onze doboks gedrukt en geborduurd op de banden van sommige dangraadhouders.
In het moderne Korea wordt het merendeel van de teksten van links naar rechts geschreven en de volgende regel staat onder de vorige. Men houdt dus voornamelijk `onze' lexicografische volgorde aan. Maar de tekst mag ook van boven naar beneden geschreven worden. De volgende regel wordt dan links van de vorige gezet: dus van onder naar boven en dan van rechts naar links. De lettergrepen staan dan onder elkaar. De ordening van de letters binnen de lettergrepen is echter niet veranderd (en is als boven geïllustreerd). De van boven naar onder volgorde wordt vaak voor de sier gebruikt (bijvoorbeeld op onze doboks of onze zwarte banden).
